کلاچ چیست و چه کاربردی دارد ؟

چه رانندگی کرده باشید و چه نکرده باشید به احتمال بسیار زیاد نام کلاچ به گوشتان خورده است. اگر بخواهیم طبق چیزی که در کابین ماشین میبینیم به کلاچ اشاره کنیم ، کلاچ اولین پدال از سمت چپ است . اما اینکه قطعه ای به نام کلاچ چه کاری انجام میدهد و چه مکانیزمی دارد موضوع اصلی محتوای امروز ماست . با ما همراه باشید تا با کلاچ و کاربرد های آن آشنا شوید …

کلاچ چیست ؟ وظیفه ی کلاچ به زبان ساده

ریشه ی کلمه ی کلاچ ( به انگلیسی Clutch ) به زبان آلمانی برمیگردد و به معنی اتصال است که با این معنا میتوان تا حدودی به وظیفه ی آن در خودرو پی برد .

اگر بخواهیم کلاچ خودرو را به زبان ساده و قابل فهم تعریف کنیم ، میتوانیم بگوییم که کلاچ قطعه ای است که بین جعبه دنده و موتور خودرو قرار میگیرد که اتصال بین جعبه دنده یا گیربکس را با موتور قطع میکند . یعنی زمانی که ما پایمان را روی پدال کلاچ میگذاریم ( اولین پدال از سمت چپ ) اتصال چرخ دنده های درون گیربکس را با موتور خودرو قطع میکنیم و ماشین با همان سرعت و شتاب قبلی خود به مسیر ادامه میدهد و نیرویی به موتور وارد نمیشود . در واقع وظیفه ی کلاچ مدیریت انتقال نیرو از موتور به چرخ هاست.

 

 

 

 

تشریح وظیفه ی کلاچ به صورت تخصصی

کلاچ چه کاری انجام می دهد؟ همه می‌دانند که یک خودرو دارای موتوری است که نیرو را برای حرکت خودرو تامین می‌کند، اما همه با کلاچ یا نحوه عملکرد آن آشنا نیستند.

اصل کار یک کلاچ بسیار جالب و قابل درک است. کاملاً خوب کار می کند تا زمانی که صفحات اصطکاک یکدیگر را لمس نکنند هیچ گشتاور/قدرتی منتقل نمی شود. کلاچ از دو صفحه مختلف تشکیل شده است که یکی بر روی فلایویل نصب شده و دیگری روی میل لنگ حرکت می کند.

دیسک متحرکی که روی میل لنگ قرار داده شده است با کمک پدال کلاچ به جلو و عقب حرکت می کند. بار توسط صفحه فشار اعمال می شود که به چندین فنر مارپیچ یا فنر دیافراگمی متصل است. اگر پدال کلاچ کامل فشار داده شود، دیسک اصطکاک متحرک از محوری که از فلایویل جدا شده است به عقب برمی گردد.

از آنجایی که هیچ انتقال نیرویی توسط صفحه کلاچ اعمال نمی شود، بنابراین قدرت/گشتاور نیز به موتور اعمال نمی شود. به همین دلیل است که موتور می تواند بدون اینکه چرخ ها بچرخند کار کند.

و اگر پدال کلاچ به طور کامل آزاد شود، دیسک اصطکاک متحرک روی شفت به سمت چرخ فلایویل می لغزد. این حالت درگیر زمانی است که دیسک با فلایویل تماس می گیرد. میزان فشار اعمال شده نیز بر اساس میزان فشار دادن پدال کلاچ تعیین می شود. این بدان معناست که با آزاد شدن کلاچ انتقال گشتاور / نیرو به موتور صورت میگیرد و باعث چرخیدن چرح ها میشود .

کلاچ از چه اجزایی تشکیل شده است ؟

 

دیسک کلاچ :

دیسک کلاچ یک دیسک گرد بزرگ که معمولاً بیش از 30 سانتی متر قطر دارد است که روی شفت ورودی گیربکس می لغزد.دو سطح صاف در دو طرف خود دارد که یک لایه اصطکاکی به هم چسبیده است که معمولاً مانند لنت ترمز نیمه فلزی هستند.

هنگامی که پدال کلاچ فشار داده می شود، دیسک کلاچ آزادانه می چرخد و نیرویی بین گیربکس و موتور منتقل نمی شود. هنگامی که پدال کلاچ آزاد می شود، دیسک بین چرخ فلایویل و صفحه کلاچ فشرده می شود تا چرخش گیربکس را با سرعت موتور مطابقت دهد.

صفحه کلاچ :

صفحه کلاچ در سمت مخالف دیسک کلاچ نسبت به موتور قرار دارد. هدف آن آزاد کردن فشار از کلاچ هنگام فشار دادن پدال است. وقتی پدال را فشار میدهیم فاصله ای بین محور داخل جعبه دنده و فلایویل ایجاد می شود. این فاصله باعث می شود که نیروی جعبه دنده به موتور منتقل نشود .

 

فلایویل یا چرخ طیار :

فلایویل یک صفحه فولادی سنگین است که چند نقش را انجام می دهد. اول اینکه با متعادل کردن چرخش موتور، لرزش را به حداقل می رساند. همچنین، فلایویل دور موتور را بالا و پایین می کند تا کلاچ درگیر شود.

اما مهم ترین وظیفه ی فلایویل این است که موتور را از طریق کلاچ به گیربکس متصل می کند تا نیرو را به چرخ ها منتقل کند. وقتی پای شما روی پدال کلاچ است، دیسک کلاچ از چرخ فلایویل جدا می شود. اما هنگامی که پدال آزاد می شود، دیسک کلاچ محکم به چرخ فلایویل فشار می دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، شفت ورودی گیربکس با همان سرعت میل لنگ موتور می چرخد و باعث حرکت خودرو میشود .

---

حتما بخوانید:

گیربکس خودرو چیست؟

واشر سر سیلندر چیست؟ دلایل و علائم سوختن آن

---

بلبرینگ کلاچ :

یکی دیگر از اصلی ترین اجزای تشکیل دهنده کلاچ خودرو ، بلبرینگ کلاچ است . بلبرینگ وظیفه ی فشردن تیغه های دیسک کلاچ را به عهده دارد و باعث میشود زمانی که شما ودال کلاچ را فشار میدهید صفحه کلاچ از دیسک جدا شود و امکان تعویض دنده برای شما فراهم شود .

فنر کلاچ :

روی صفحه کلاچ فنر هایی قرار دارند که زمانی که خودرو راه می افتد یا هنگامی که دنده تعویض میشود اتصالی بین صفحه کلاچ و فلایویل یا چرخ طیار اتفاق می افتد . وظیفه ی اصلی این فنر ها این است که از لرزش هنگام اتصال بین صفحه کلاچ و فلایویل ، ایجاد میشود جلوگیری کند .

پدال کلاچ :

از داخل ماشین خود، تنها جزء کلاچ که می توانید بصری تشخیص دهید پدال کلاچ است.میزان انرژی حاصل از فشار پای شما بر روی پدال کلاچ باعث میشود که سیستم کلاچ کار کند یا نکند . با فشار دادن آن نیرویی از گیربکس به موتور منتقل نمیشود و با راها کردن پدال نیرو انتقال یافته و باعث چرخیدن چرخ ها و در نتیجه حرکت خودرو میشود.