یاتاقان چیست؟
در تمامی موتور های موجود در اتومبیل ها یاتاقان وجود دارد.
یاتاقان ها یک سری قطعات فلزی هستند که معمولا با آلومینیوم ساخته میشوند؛ ماشین کاری میشوند و درون موتور قرار میگیرند.
این قطعات باید مقاوت زیادی در برابر سایش داشته باشند.
یاتاقان چیست؟ و انواع یاتاقان
۱.یاتاقان متحرک
این یاتاقان روی شاتون (انتهای شاتون) بسته می‌شود
فشار درون یاتاقان متحرک بیشتر از یاتاقان ثابت میباشد چون میل لنگ در حال چرخش است و شاتون وظیفه دارد نیروی چرخشی را به بالا و پایین شدن پیستون تبدیل کند. برای همین اگر ماشین دچار یاتاقان زدن شود این مورد از قسمت متحرک است نه ثابت.
۲.یاتاقان ثابت
این یاتاقان روی بلوک بسته می‌شود و بدون حرکت است
۳.یاتاقان لغزشی
یاتاقان های لغزشی شکل ظاهری خاصی را دارند و کار این نوع یاتاقان مراقبت و محافظت از جنبش قطعات میباشد.
یاتاقان های لغزشی فقط در خودرو های سواری کاربرد ندارد بلکه در صنعت نیز از آن استفاده های زیادی می‌شود.
۴.یاتاقان غلتشی
ابتدا باید بدانیم که این نوع یاتاقان از چه اجزائی ساخته شده است:
- دو رینگ
- تعدادی ساچمه
- یک توری از جنس برنج
یاتاقان غلتشی هدف مهمی دارد که بیشتر برای یاتاقان های دارای تحرک مورد استفاده قرار میگیرند
یاتاقان ها به صورت کلی یکی از پرفشار ترین قطعاتی هستند که داخل موتور قرار میگیرند.
یاتاقان زدن در خودرو چیست و به چه معناست؟
بین یاتاقان ها فاصله بسیار کمی به اندازه یک تار مو وجود دارد. پس از این که کپه ای در ته شاتون بسته می‌شود فاصله کمی بین یاتاقان و میل لنگ وجود دارد که در میان این فاصله، روغن باید در جریان باشد.
دلیل این که باید حتما روغن میان یاتاقان و میل لنگ در چنین فاصله کمی جریان پیدا کند چیست؟
بخشی برای این است که میل لنگ را روانکاری کند تا یاتاقان و میل لنگ بر روی یکدیگر سر بخورند
بخش دیگر به این منطور است که بین آن ها سایش ایجاد نشود؛ در نتیجه ماشین یاتاقان نزند.
علائم یاتاقان زدن خودرو
زمانی که روغن در فاصله ی بین یاتاقان و میل لنگ کم شود دو فلز روی یکدیگر کار می‌کنند و به شدت داغ می‌شود که اگر خوش شانس باشید یک مقدار خط می اندازد.
در این هنگام چراغ روغن و و چراغ Stop چشمک می‌زند که نشان دهنده فرار روغن است. همان لحظه یک صدای تق تق از زیر ماشین به گوش راننده می‌رسد ولی چون در حرکت است زیاد دیده نمی‌شود. در اینجا اصطلاحا می‌گویند ماشین از قسمت یاتاقان ها به علت خط برداشتن فلز های نازک، فرار روغن پیدا کرده است.
در بدترین حالت چه اتفاقی برای موتور خودرو می افتد؟
اگر روغن موتور خیلی کم باشد؛ اویل پمپ نیز خراب باشد؛روغن چسبی باشد؛خراب موتور زیاد باشد و روغنی بین یاتاقان و میل لنگ وجود نداشته باشد؛ این دو قطعه رو هم ساییده میشوند تا جایی که یاتاقان ها و ناحیه وسط میل لنگ نیز پر از خط میشوند؛در این حالت حتی با روشن کردن خودرو صدای تق تق را خواهید شنید. اگر باز هم به این مورد توجه نکنید میل لنگ در محو خود آنقدر می‌چرخد و با افزایش حرارت، یاتاقان را به صورت کامل می‌زند و به کپه ای انتهای شاتون یا به کپه ای داخل بلوک خودرو میچسبد.
وقتی این اتفاق بیفتد؛ در بدترین شرایط ماشین شاتون می‌زند و در بهترین حالت ممکن موتور خودرو قفل کرده و خاموش می‌شود و به هیچ وجه روشن نمی‌شود.
ثابتی زدن ماشین به چه معناست؟
اگر یاتاقان های ثابت که درون بلوک قرار گرفته دچار خوردگی شوند و به صورت کامل ذوب، به طوری که میل لنگ نیز قفل شود؛ اصطلاحا می‌گویند ماشین ثابتی زده است.
اما در موتور هایی که از قسمت انتهایی شاتون می آید و به طور کامل یاتاقان می‌خورد باعث می‌شود این دو به هم بچسبند.در نتیجه ماشین شاتون بزند و شاتون بلوک را خورد کند.
در خودرو هایی که موتور آن ها از نوع EF7 میباشد؛ علاوه بر یاتاقان ثابت و متحرک یک یاتاقان دیگر هم هست.
محل اتصال گژن پین به شاتون دارای یک بوش است که روی شاتون قرار می‌گیرد. در واقع همان قسمت بوش مانند، برای این که سایش و صدا در موتور کمتر شود؛ حکم یک یاتاقان را دارد.
چیکار کنیم ماشین یاتاقان نزند؟
برای این که خودرو شما دچار یاتاقان زدن نشود باید یک سری کار ها را به موقع انجام دهید؛
هر چند وقت یکبار باید خودروی شما سرویس شود تا از این اتفاق جلوگیری شده و احتمال یاتاقان زدن به حداقل برسد.
۱.سرویس کردن روغن و تعویض به موقع آن:
باید بعد از مدتی که موتور خودرو کار کرد با توجه به میزان کیلومتر آن روغن کهنه از ماشین به طور کامل خارج و روغن تازه و با کیفیت جایگزین آن شود
۲.سرویس کردن رادیاتور در زمان معین:
اضافه کردن آب مقطر به رادیاتور خودرور به صورتی که آب در رادیاتور به هیچ وجه کم نشود.زیرا اگر آب در رادیاتور کم باشد موجب جوش آمدن سریع تر آن و گرم شدن ماشین خواهد شد که این اتفاق احتمال یاتاقان زدن ماشین را زیاد می‌کند
۳.سرویس کردن فیلتر روغن بلافاصله بعد از کثیف شدن:
در خودرو هایی مانند سمند و سایر خودرو ها که کامپیوتر دارند شاید با این مورد مواجه شده باشید که کامیپوتر می‌گوید فیلتر روغن تعویض گردد!
فیلتر روغن پس از کثیف شدن در خودرو هایی که کامپیوتر صوتی دارند به شما اطلاع رسانی و اگر خودروی شما کامپیوتر صوتی ندارد باید هر چند وقت یک بار آن را به تعمیرگاه برده و فیلتر روغن آن را چک کنید.اگر فیلتر روغن کثیف شده باشد باید در اسرع وقت آن را تعویض و فیلتر روغن جدید را در خودرو نصب کنید.
ویژگی های یک یاتاقان درجه یک:
۱.یاتاقان باید دارای مقاومت و استحکام بسیار بالایی باشد؛
یاتاقان باید در برابر ضربه ها،ساییده شدن ها و خوردگی ها دارای مقاومت بالایی باشد و به راحتی خراب نشود
۲.لایه های داخلی که در یاتاقان طراحی شده اند باید انعطاف پذیری بلایی داشته باشند؛
نرم بودن این لایه ها باعث می‌شود زمانی که شاتون و میل لنگ بر اثر ضربه ناگهانی فشاری به یاتاقان وارد می‌کنند؛ یاتاقان این ضربه ها را به خوبی مهار کند
